Η πολλαπλή σκλήρυνση ή σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια αυτοάνοση νευρολογική πάθηση, που επηρεάζει τη φυσιολογική λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η νόσος ευθύνεται για τη σταδιακή καταστροφή της μυελίνης, του περιβλήματος των νεύρων που βοηθά στην προστασία τους. Το όνομα της νόσου αναφέρεται στις πολλαπλές ουλές (σκλήρυνση) πάνω στην μυελίνη.
Η αιτία που πυροδοτεί τη νόσο δεν είναι γνωστή και εικάζεται πως η εμφάνισή της σχετίζεται με περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες. Τα πρώτα συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης περιλαμβάνουν: προβλήματα όρασης, μυρμήγκιασμα και μούδιασμα (συνηθέστερα σε χέρια, πόδια, πρόσωπο και δάχτυλα), πόνους και σπασμούς (συχνότερα στα πόδια και στη μέση), κόπωση, προβλήματα ισορροπίας, σεξουαλική δυσλειτουργία και γνωστικά προβλήματα (προβλήματα μνήμης, γλωσσικά προβλήματα).
Εύκολα γίνεται αντιληπτό λοιπόν πως η νόσος οδηγεί σε αυξανόμενη απώλεια της σωματικής και της νοητικής λειτουργίας, γεγονός που υποβαθμίζει την καθημερινότητα και την ποιότητα της ζωής του ασθενούς. Όσον αφορά τις κινητικές διαταραχές, παρατηρείται συνήθως στους ασθενείς μια μυϊκή αδυναμία, υποτονία, δυσκαμψία μαλακών μορίων ή αρθρώσεων και επισφαλής ισορροπία.
Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή και τα αποτελέσματα της διαφέρουν ανά περίπτωση και εξαρτώνται από τις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε περίπτωσης. Η βασική επιδίωξη μέσα από ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας είναι η βελτίωση της λειτουργικότητας του ατόμου. Μέσα από την εξατομικευμένη θεραπευτική παρέμβαση, ο ειδικός θα προσπαθήσει να επιτύχει την αύξηση της μυϊκής δύναμης, τη βελτίωση της ισορροπίας, την αύξηση της ελαστικότητας και της αντοχής των μυών.
Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας σήμερα είναι διαπιστωμένος για την βελτίωση των κινητικών συμπτωμάτων σε άτομα που πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση και συμπεριλαμβάνεται στην αντιμετώπιση της νόσου, σε όλον τον κόσμο.
Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η ροή του αίματος στον εγκέφαλο, ελαττώνεται ή διακόπτεται απότομα, εξαιτίας αιμορραγίας ή απόφραξης ενός αγγείου. Πρόκειται για εξαιρετικά σοβαρή νόσο, που μπορεί να στοιχίσει την ίδια την ζωή του ασθενούς ή να προκαλέσει τέτοιες επιπτώσεις που θα υποβαθμίσουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής του. Οι παράγοντες κινδύνου για ένα τέτοιο σοβαρό περιστατικό είναι το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη και η παχυσαρκία.
Οι πιο σοβαρές επιπτώσεις μετά από ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο συνοψίζονται ως εξής:
- Αδυναμία στα χέρια και στα πόδια, δυσκολία στη βάδιση, ακόμα και σε απλές, καθημερινές κινήσεις. Σπαστικότητα, μυϊκή δυσκαμψία και επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί.
- Διαταραχές στην ισορροπία.
- Δυσκολία στην ομιλία και στην κατάποση.
- Παράλυση των μυών, που εμπλέκονται στην παραγωγή των φθόγγων (δυσαρθρία) ή βλάβη στην περιοχή παραγωγής /αντίληψης του λόγου (αφασία).
- Γνωστικά προβλήματα (π.χ. προβλήματα μνήμης).
- Πόνος, οφειλόμενος σε χρόνια παράλυση.
- Επιληπτικές κρίσεις.
Όσον αφορά τον ρόλο της φυσικοθεραπείας, αυτό που αποτελεί προτεραιότητα για τους φυσικοθεραπευτές είναι η αποκατάσταση της κίνησης. Επίσης, σε αυτήν την περίπτωση, η φυσικοθεραπεία έχει ως στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση επιπλοκών, αλλά και την κινητική επανεκπαίδευση του ασθενούς.
Φυσικά οι επιπτώσεις μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πολυδιάστατες, αλληλοεπιδρούν και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το ποσοστό επιτυχίας της αποκατάστασης. Αυτό που θα πρέπει να γίνει σαφές είναι το γεγονός πως η φυσικοθεραπεία δεν στοχεύει στην θεραπεία νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου που νεκρώθηκαν λόγω του εγκεφαλικού αλλά ο απώτερος στόχος είναι η διόρθωση (όσο είναι εφικτό) των νευρομυικών λειτουργιών του ασθενούς, εκπαιδεύοντας ταυτόχρονα και άλλα τμήματα του εγκεφάλου για να ξεκινήσουν να δραστηριοποιούνται.
Η σταδιακή επαναφορά της κίνησης έχει ως σκοπό να επανακτήσει ο ασθενής τον έλεγχο σε απλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, όπως η μετακίνηση και η προσωπική φροντίδα. Η συνεργασία με το οικογενειακό περιβάλλον του ασθενούς και ο προσεκτικός προγραμματισμός του πλάνου φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης μπορεί πραγματικά να δώσει ώθηση και ενθάρρυνση στον ασθενή, μεγιστοποιώντας τις δυνατότητες για βελτίωση της ποιότητας ζωής του.
